Midden-Amerika, een explosie aan cultuur

In de regio Midden-Amerika en de Dominicaanse Republiek wonen ruim 60 inheemse volkeren, die daar ongeveer 20% van de totale bevolking vertegenwoordigen. Multiculturalisme en etnische diversiteit brengen een unieke rijkdom, verleden en heden bestaan naast elkaar middels voorouderlijke gebruiken en tradities, gastronomie en levende talen van inheemse volkeren. Kortom een explosie aan cultuur en inheemse volkeren in Midden-Amerika.

Toeristen kunnen vandaag de dag nog steeds kennis maken met de levenswijze van deze volkeren, hun wortels, gewoonten, tradities, talen, keuken en folklore. Lokale reisagenten hebben in hun dagtochten aanbod altijd een of meerdere excursies opgenomen naar inheemse dorpjes. De Internationale Dag van Inheemse Volken werd in 1994 in het leven geroepen door de Verenigde Naties om overheden stil te laten staan bij de behoeften van de oorspronkelijke bewoners.

Guatemala: 22 Maya-talen

Bijna de helft van de bevolking van Guatemala stamt af van de oorspronkelijke Maya bevolking en is met recht een multiculturele samenleving. Er wonen in totaal 24 etnische groeperingen. De officiële taal is Spaans maar er worden wel 22 verschillende Maya-talen gesproken, waaronder Achií, Akateco, Awakateco, Chalchiteco, Jacalteco, Kaqchikel, K’iche’, Sakapulteco en Uspanteko.

De Maya-cultuur is alomtegenwoordig in het hele land. Zo kunnen toeristen bijvoorbeeld in het gebied rond Altiplano de tradities, talen, kleurrijke klederdrachten, levendige markten en de rijke lokale gastronomie ervaren, veel gebaseerd op Popol Vuh, het heilige boek van de Maya’s waarin hun scheppingsverhaal en sagen zijn opgetekend. De Xinka- en Garifuna-volkeren zijn geen afstammelingen van de Maya’s maar kwamen oorspronkelijk uit West Afrika.

Belize: symbiose van de Maya en Creoolse cultuur

Het kleine Midden-Amerikaanse land heeft vele verschillende etnische groepen waaronder mestiezen, creolen, indianen en zwarte Cariben. Tegenwoordig zijn de drie grootste en meest representatieve Maya groepen in Belize de Creolen, de Maya-Kekchi, Maya-Mopan en de Garifuna.

Er zijn verschillende plaatsen in het land waar de moderne cultuur perfect samengaat met de tradities en rituelen uit het verleden. Een voorbeeld is te vinden in het district Toledo, waar het huidige Maya-leven pulseert. Aan de kust wonen de Garifuna – zo’n 17.000 in Belize – voor wie dansen, muziek en religieuze rituelen een wezenlijk onderdeel van hun cultuur vormt, te zien nog tijdens het jaarlijkse Garifuna Settlement Day op 19 November. Ook in gerechten vind je hun verleden, een uitgesproken Caribisch karakter met ingrediënten zoals kokosnoot, cassave of vis.

De rijkdom van deze volkeren wordt ook getoond in de verscheidenheid van hun talen. In Belize worden naast Creools en Engels ook Maya-talen gesproken, Arawak, Garifuna-taal en Plautdietsch, taal van de doopsgezinde Mennonieten die zich in de jaren ’50 op het eiland begonnen te vestigen.

Panama: perfecte co-existentie tussen verleden en heden

Met zeven inheemse volkeren die in Panama wonen, is een bezoek aan een van deze gemeenschappen een extra toevoeging naast de geijkte attracties van het land: de Ngäbe, de Buglé, de Guna, de Emberá, de Wounaan, de Bri bri en de Naso Tjërdi. In de regio Guna Yala – voorheen bekend als San Blas eilanden – woont de inheemse Guna gemeenschap en die hun tradities en culturele identiteit in ere houden. De bounty eilandjes staan op menig verlanglijstje van toeristen.

Een andere belangrijke inheemse etnische groep in Panama zijn de Emberá, afkomstig uit de Darien-regio, in het uiterste oosten van het land, en die de afgelopen jaren hun gemeenschappen hebben overgebracht naar de oevers van de Chagres- en Gatun-rivieren. Er worden excursies georganiseerd naar de dorpen die alleen per kano te bereiken zijn.

Dominicaanse Republiek: het koninkrijk van de Taino cultuur

De gevarieerde cultuur van de Dominicaanse Republiek is ontstaan uit verschillende invloeden, maar de oorspronkelijke Taíno cultuur en erfgoed is nog steeds zeer aanwezig in het hele land. De Taíno of Arowakken waren de eerste inwoners van de Dominicaanse Republiek die zich vestigden voor de komst van Christoffel Columbus en de Spanjaarden. De Taínos hadden meerdere koninkrijken, elk geregeerd door een opperhoofd of cacique, en bestonden vreedzaam naast elkaar. In verschillende musea waaronder het Museum van de Dominicaanse Man in Santo Domingo of de Regionale Archeologische Altos de Chavón , tot de gastronomie, zoals de deliciosof cassave casabe, aanwezig in vele typische Dominicaanse gerechten.

Lees ook het artikel: Top 10 insta waardige bestemmingen deel 2

Nicaragua: levende geschiedenis door zijn etnische diversiteit

Verspreid over het land zijn er in totaal zeven inheemse volkeren: de Chortega, de Matagalpa, de Ocanxiu en de Nahuatl, die van oudsher tussen de Pacifische kust en het noorden liggen, en Sumu Mayangna, Rama en Mískitu volkeren, die aan de Atlantische kust wonen. Deze laatste in het grensoverschrijdende gebied tussen het noorden van Nicaragua en het zuiden van Honduras, is de grootste inheemse bevolking van de Caribische kust. Aan de andere kant zijn er de Creoolse en Garifuna-volkeren, aangeduid als “Comunidades Étnicas” en erkend met collectieve rechten die afstammen van de Afrikaanse slaven die in Nicaragua aankwamen en werden ontvangen en geïntegreerd door sommige gemeenschappen.

Costa Rica: actief behoud van zijn grondgebieden

Costa Rica werkt aan het behoud van de inheemse gebieden en culturen, er zijn momenteel 23 inheemse gebieden die bewoond worden door acht verschillende groepen: de Maleku, de Bribr i, de Cabécar, de Borucas, de Térraba, de Chorotega, de Huetár en de Ngäbe. Ook in Panama is er een grote Ngabe gemeenschap.

Honduras: multi-etnisch en multicultureel land

Inheemse etnische groepen vormen een groot deel van het Hondurese culturele erfgoed, en wonen in verschillende regio’s van het land met ieder hun eigen gewoonten, talen en cultuur. Onder hen de Lenca, Maya-Chorti, Tawahkas, Pech, Miskitu en Nahuatl-volkeren, evenals groepen Afro-afstammelingen, zoals de Creolen en de Garifuna. De Tawahka is de kleinste gemeenschap en leven langs de Patuca rivier in Mosquitia – inkomstenbron is voornamelijk landbouw, terwijl andere zoals de Lenca leven in departementen als La Paz, Comayagua, Intibucá, Lempira en Santa Bárbara.

El Salvador: Maya-erfgoed nog steeds aanwezig

Momenteel behoren tot de inheemse volkeren die in El Salvador wonen de Lenca, de Cacaopera en de Nahuapipil, alle afkomstig van de Maya’s. Deze volkeren vieren de verjaardag van de inheemse volkeren met een ritueel waarin ze het heilige vuur bedanken voor de gewassen van dat jaar. Kransen, cacao en elotes (een geroosterde maiskolf) worden gemaakt voor de oudsten van elke stam.