Elk jaar rond 1 & 2 november is het weer tijd voor Día de los Muertos. Je hebt er vast wel wat van gehoord, een Mexicaans feest waarbij de mensen zich verkleden in kleurrijke skeletten. Het is niet zomaar een feest, Día de los Muertos is een betekenisvolle traditie die draait om het herinneren van overleden dierbaren. Waar in veel andere landen dit vaak op een sombere manier gebeurt, doen de Mexicanen dit anders, door het leven te vieren, met muziek, eten, kunst en door de verhalen van hun dierbaren met andere te delen.
Wat is Día de los Muertos?
Día de los Muertos, of in het Nederlands; Dag van de Doden, vindt elk jaar plaats op 1 en 2 november. Het feest heeft wortels in oude precolumbiaanse culturen, maar ook invloeden van het katholieke Allerheiligen en Allerzielen, wat tijdens de Spaanse kolonisatie in Mexico werd geïntroduceerd. In tegenstelling tot hoe veel mensen dood en verlies ervaren, zien Mexicanen Día de los Muertos als een kans om de levens van hun dierbaren te vieren en hen even terug te verwelkomen in de wereld van de levenden.
De symboliek en betekenis achter Día de los Muertos
Día de los Muertos is niet alleen maar een herdenkingsdag, het gaat verder dan dat. Deze dag lijkt eerder een groot feest. De symboliek achter Día de los Muertos is als volgt: volgens de Mexicanen is het zo dat tijdens deze dag de geesten van overleden dierbaren terugreizen naar de aarde om herenigd te worden met hun families. Daarom zijn de tradities zo belangrijk en rijk aan details. Elke kaars, elk gerecht en elke decoratie draagt bij aan het herinneren van de doden en het vreugdevol vieren van hun leven.
Belangrijk om te weten is dat de dood in dit geval niet is om verdrietig van te worden. De dood is een natuurlijk onderdeel van het leven, en mag volgens de Mexicanen met enige luchtigheid behandeld worden, in combinatie met respect. Op deze manier, door de dood te vieren, hopen ze dat het minder zwaar aanvoelt.
Ofrendas: Altaars van Herinnering
Samen met het feest gaan ook een aantal tradities hand in hand. Zo is een van de belangrijkste elementen van dit feest de ofrenda. Een ofrenda is vergelijkbaar met een klein altaartje of gedenkplekje, die de families zowel thuis als op de begraafplaatsen neerzetten. Deze ofrendas worden versierd met verschillende symbolische objecten. Zo moeten er onder andere foto’s van de overledenen op de ofrenda gezet worden. Dit is van belang om te kunnen zien wie je herdenkt.
Daarnaast zie je overal feloranje bloemen genaamd Cempasúchil-bloemen (goudsbloemen). De bloemen en diens blaadjes worden gezien als de gidsen die de geesten helpen hun weg terug naar hun familie te vinden. Het volgende symbolische object wat niet mag ontbreken op de ofrenda zijn de kaarsen. Kaarsen staan symbool voor hoop en licht, deze kaarsen dienen als een gids en herkenningspunt voor de geesten.
Verder zijn de calaveras, of in Nederlands schedels, ook een belangrijk onderdeel van de symboliek. Deze worden vaak van suiker of chocolade gemaakt, en met felle kleuren beschilderd. De schedels worden gezien als speelse herinnering aan de dood, het komt ook vaak voor dat de naam van de dierbare op de schedels wordt gezet.
Last but not least, wordt de ofrenda voorzien van het favorieten eten en drinken van de overledenen. Het kan van alles zijn, in Mexico zul je vaak de Tamales, voorbij zien komen, maar ook het zoete Pan de Muertos (brood van de doden). Kijk niet verbaast op als er tequila of zelfs sigaren en voetbalkaartjes op een ofrenda worden gelegd. Elke vorm van symboliek die de overleden kan vertegenwoordigen mag op de ofrenda.
De parade en het feest
Nu weten we dat Latino’s niet zonder een feestje kunnen. Op Día de los Muertos worden er in de grote steden kleurrijke parades gehouden. Mensen verkleden zich als skeletten, vaak geïnspireerd door de beroemde Catrina. De Catrina is een elegante Mexicaanse dame met een doodshoofd, bedacht door de Mexicaanse kunstenaar José Guadalupe Posada.
Straatartiesten, muziek, dansen en optochten brengen de stad tot leven. In de straat wordt uitbundig feest gevierd, mensen lachen zingen en dansen met elkaar op de traditionele muziek van de mariachibands.
Het is voor vele misschien niet een hele normale manier van het herdenken van overledenen. Maar het idee achter de viering is dat je dierbare overledene graag zou willen dat je gelukkig bent en geniet van wat het leven is, ondanks dat hij of zij er niet bij kan zijn.
Halloween v.s. Día de los Muertos
Het kan je bijna niet ontgaan zijn dat op 31 oktober Halloween gevierd wordt. Vele mensen wereldwijd verwarren de twee feestdagen met elkaar. Heel gek is dat niet omdat beide feestdagen skeletten en schedels als leidende symbolen gebruiken. Toch willen we je op het hart drukken dat Halloween en Día de los Muertos echt twee verschillende feestdagen zijn.
Waar Halloween meer gericht is op de donkere kant van de dood en het angst aanjagen, is Día de los Muertos gericht op de dood vieren. Tijdens Halloween gaan de mensen de straat op om snoep te scoren en de Beste Kostuumprijs te winnen. Bij Día de los Muertos is dit zeker niet het geval, hier draait het juist om het samenzijn, liefde delen, ophalen van herinneringen en respectvol omgaan met de dood.
Día de los Muertos thuis vieren
Nu je een duidelijker beeld hebt van deze Mexicaanse feestdag, is het leuk om te weten hoe je zelf deel kan nemen aan deze feestdag. Belangrijk om te weten, 1. je hoeft hier geen Mexicaan voor te zijn of roots in Mexico hebben liggen. 2. je bent niet verplicht om naar Mexico af te reizen (al kan een reisje naar Mexico nooit kwaad).
Maar goed hoe begin je? Nou je kunt een klein altaar thuis opzetten, het hoeft echt niet groot te zijn. Plaats een paar foto’s van geliefden die je wilt herdenken op het altaar, een paar waxinelichtjes eromheen, bloemen en een klein gerechtje waar de overledenen van hield. Neem ook zeker even de tijd met vrienden en familie om herinneringen op te halen en verhalen over hen te vertellen, hierdoor zijn ze nog dichterbij.
De blijvende boodschap van Día de los Muertos
Día de los Muertos laat ons zien dat de dood niet iets is om bang voor te zijn, maar onderdeel is van ons leven en niet altijd treurig hoeft te zijn. Vier het leven van je geliefde en eer ze op deze mooie kleurrijke manier. Op deze manier blijven ze altijd dichtbij. Dia de los Muertos laat ons zien dat leven en dood in harmonie samen gaan en ook dat verdriet en vreugde hand in hand gaan.
